Speerpunt 9 - Schoon water!

Speerpunt 9 - Schoon water! Het waterschap biedt een gezonde leefomgeving voor watervogels, zoogdieren en vissen.

Water is van levensbelang, voor elke vorm van leven. Schoon water is niet alleen een mensenrecht, maar ook een recht van dieren. Dat geldt bovenal voor de dieren die volledig afhankelijk zijn waterkwaliteit, zoals watervogels, zoogdieren en vissen. Helaas is het kommer en kwel in Nederland waterland.

Nederland heeft het meest vieze – én minst leefbare – water van Europa. Slechts een klein gedeelte van de Nederlandse oppervlaktewateren voldoen aan de chemische waterkwaliteitsnormen van de Europese Unie,. Deze kwaliteitsnorm gaat over in hoeverre er sprake is van vervuiling. Met het grondwater is het beter gesteld, maar nog altijd blijkt een deel van ondermaatse kwaliteit. Dit valt te lezen in een recente Europese evaluatie, van september vorig jaar.

Deze teleurstellende scores zijn nog niks vergeleken met de ecologische kwaliteit van het Nederlandse water. Slechts 0,3 procent (!) van alle sloten, plassen, meren en rivieren zijn voldoende van kwaliteit om de ecologische doelen uit Europa te behalen. De ecologische toestand van ons water wordt gemonitord aan de hand van de Kaderrichtlijn Water (KRW), die al ruim twintig jaar bestaat maar tot op heden slechts een papieren werkelijkheid blijkt. Het is bijzonder pijnlijk en wrang dit te moeten constateren, en des te meer in de wetenschap dat Nederland een waterrijk land is. Het betekent namelijk dat het in ons land niet lukt om het water een geschikt leefgebied voor de dieren te laten zijn.

We zijn allemaal verantwoordelijk voor beïnvloeding van de kwaliteit door het water, bijvoorbeeld door wat we door het riool spoelen of materialen die in het water terecht komen. Maar met name de industrie en landbouw beïnvloeden de kwaliteit van het oppervlaktewater in negatieve zin, door directe lozing van vervuilende stoffen. Daarbovenop komt de fosfaatbelasting van agrarische activiteiten in het water, afkomstig van mest dat wordt uitgereden en afspoelt naar oppervlaktewateren. De Europese Unie oordeelt dat de slechte staat van alle Nederlandse wateren te wijten is aan de effecten van de traditionele landbouw, gericht op massaproductie, waarin biodiversiteit een inferieure plek kent.

In ons waterschap is een grote melkveesector aanwezig die een wissel trekt op de waterkwaliteit, maar ook glastuinbouw is verantwoordelijk voor directe lozing. Het waterschap heeft 26 zogenoemde KRW-waterlichamen omschreven met bijbehorende ecologische doelen, maar zet geen concrete actie in om het ecologisch potentieel van al deze boezems, rivieren, of plassen maximaal te benutten. Zo wil het waterschap in het eigen waterkwaliteitsprogramma niet tornen aan bestaande gebruiksfuncties en bestaande waterpeilen. Dit is precies wat de negatieve invloed van landbouw op het water in stand houdt. Het waterschap wil geen regels stellen, maar gedragsverandering faciliteren. Deze passieve houding van het waterschapsbestuur zet natuurlijk geen zoden aan de dijk.

De waterkwaliteitsnormen en ecologische doelen in de Kaderrichtlijn Water moeten volgens besluitvorming in de Europese Unie uiterlijk in 2027 worden behaald. Het waterschap constateert dat de wateren in haar beheer niet voldoen aan de vereisten, dus ze moet aan de bak. Wij willen liever niet langer wachten met het bieden van schoon water aan dier en mens, want elke dag dat we het leven in én onder water geweld aandoen, is er één te veel. Daarom: actie!