Spreek­­tekst bij de bespreking over de Begroting 2024 (beleids­velden: Algemene Zaken en Middelen)

Voorzitter,

De lasten in het zuiveringsbeheer stijgen. Alles wordt duurder, wellicht is dit gegeven op zichzelf niet zo uitzonderlijk. Maar de stijging is harder dan verwacht en na de navenante tariefstijging van liefst 29 procent voor dit jaar, moet het tarief in 2024 toch weer omhoog. Nu met zeven procent.

Omdat onze inwoners zich niet kunnen onttrekken aan de zuiveringsheffing, aangezien er geen kwijtschelding bestaat, is dit een hard gelag voor een ieder die elke maand de eindjes aan elkaar moet knopen. Het is voor een meerpersoonshuishouden op bijstandsniveau toch weer zo’n vijftien euro extra dat moet worden opgehoest. We snappen wel waarom het moet, maar we vinden het vervelend dat we deze kwetsbare inwoners geen handelingsperspectief kunnen bieden.

Voorzitter, gemeenten zijn verantwoordelijk voor de ‘inzameling’ van afvalwater. Dat gaat naar onze zuiveringsinstallaties, waar wij het gros van de kosten maken. We hebben er groot belang bij dat alleen vuil water onze kant opkomt, dus geen hemelwater dat ook in het riool terecht komt. Toch is dat helaas nog altijd vaak de praktijk. We hebben negen gemeenten in ons beheersgebied, maar lang niet allen hebben per hemelwaterverordening de verplichting vervat om bij nieuwbouw hemelwater af te koppelen van het riool. Ook is het steeds per gemeenten een beleidskeuze om gescheiden rioolsystemen aan te leggen. Subsidies voor vergroening van de tuin is ook een eigen bestuurlijke afweging van de gemeente, evenals het bewaren van een gezonde ratio tussen verhard en onverhard oppervlak.

Voorzitter, van de heemraad middelen willen we graag weten wat hij zoals doet om onze lasten in het zuiveringsbeheer te drukken als het aankomt op bestuurlijk overleg of lobby richting de gemeenten in ons beheersgebied. Met slimme en adaptieve maatregelen kunnen die gemeenten al heel wat voor ons betekenen. Welke pressiemiddelen gebruikt de heemraad? Wat doen hij om het volume aan schoon water in de riolen terug te dringen? Dit zorgt aan onze kant voor een slankere rekening en minder doorbelasting aan onze inwoners.

Voorzitter, dan over het watersysteembeheer. De ruimtelijke uitdagingen van deze tijd nopen tot een hoogheemraadschap dat meer actief stuurt dan het mogelijk gewend is, ook wat meer bravoure mag tonen en haar geëigende plek mag innemen in het bestuurlijke landschap. We vinden dat we niet langer automatisch ‘om niet’ onze diensten moeten aanbieden aan andere overheden, om mee te denken en te adviseren over hun ruimtelijke processen. Het gebiedsgericht werken is een van de redenen waarom onze lasten zo sterk stijgen. Het is goed dat het hoogheemraadschap proactief is en vooruit denkt over de consequenties van ruimtelijkeordeningsvraagstukken voor ons takenpakket, maar het is primair in het belang van gemeenten en provincie om de juiste beslissingen te nemen in het kader van bijvoorbeeld watersysteembeheer. Omdat wij alle kosten moeten doorbelasten aan onze ingezetenen, én omdat die ingezetenen ook inwoner zijn van gemeente en provincie, vinden we dat het college iets mag terugvragen voor onze ondersteuning.

Hoe gaat dat in zijn werk, voorzitter? Hoe wordt onze hulp ingeroepen en wie draagt daar de kosten voor? Graag een reflectie.

Voorzitter, over het financiële beheer het volgende. We merken op dat dividenden worden ingeboekt als structurele baat, waarmee structurele lasten gedekt worden. Daarnaast worden afkoopsommen voor erfpacht verwerkt in de programmaexploitatie, in dit geval watersysteembeheer. En verkoop van onze eigendommen gaat dezelfde weg. Wij vinden dit een slechte zaak. De commissie Besluit Begroting en Verantwoording is heel duidelijk over de structurele exploitatieruimte die een overheid moet hebben. Structurele lasten moeten worden gedekt met structurele baten. Dividend is geen structurele baat, óók als het jaarlijks wordt uitgekeerd. Het afkopen van de canonverplichting wordt ook opgevoerd als dekking van structurele lasten en de verkoop van eigendommen landt ook ergens in de exploitatiebegroting. Wij vinden dat incidentele baten moeten worden veiliggesteld om zo incidentele lasten te kunnen dekken.

Het antwoord van ons college op onze technische vragen hierover is helder. Daarom komen wij met een verzoek in de verenigde vergadering van eind deze maand om in onze wens te voorzien. Daarnaast zullen we met een motie komen die oproept het ‘bezit voor bezit’-principe toe te passen als we onze eigendommen verkopen. Dat gebeurt nu niet, we verkopen zaken in vol eigendom en zijn het daarna kwijt. Met onze motie behouden we belangrijke vaste activa voor in de toekomst. Dit is bedoeld voor een meer prudente omgang met ons tafelzilver dan nu het geval is. Want eens kwijt, altijd kwijt.

Tot zover.

--

Klik hier[1] voor de uitzending van de commissievergadering op de website van het hoogheemraadschap.

[1] https://hhsk.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Index/4e5582c4-ef44-4cdf-9248-eb1a42da87b1