Gover­nance muskus­rat­ten­beheer

Indiendatum: 25 jan. 2024

Schriftelijke vragen aan het college van dijkgraaf en hoogheemraden conform artikel 37 van het Reglement van Orde van het algemeen bestuur

Betreft: Governance muskusrattenbeheer

Rotterdam, 25 januari 2024

Geacht college,

Het muskusrattenbeheer in het beheersgebied van het hoogheemraadschap wordt uitgevoerd in samenwerking met vijf andere waterschappen. Daarvoor is een overeenkomst gesloten, de zogenoemde ‘Overeenkomst van kosten voor gemene rekening ter voorkoming van schade aan waterstaatswerken veroorzaakt door muskus- en beverratten in de waterschappen Hollands Noorderkwartier, Delfland, Schieland en de Krimpenerwaard, Rijnland, De Stichtse Rijnlanden en Amstel, Gooi en Vecht’. De overeenkomst is sinds eind 2011 van kracht en tussentijds verlengd, de laatste keer in 2019. De overeenkomst is bedoeld om invulling te geven aan de wettelijke taak schade aan waterstaatswerken door muskus- en beverratten te voorkomen.

De nu geldende overeenkomst is van kracht tot 2025. Voor verlenging van de overeenkomst vanaf 2025 en verder moet een nieuwe overeenkomst worden gesloten. Als wij het goed begrijpen, is het aangaan van overeenkomsten voor het terdege invullen van deze wettelijke taak een bevoegdheid van het college. Uiteraard wil dat niet zeggen dat de taakuitvoering per se altijd zonder instemming van de verenigde vergadering dient te geschieden. Het aangaan van overeenkomsten is een keuze; deze overeenkomsten niet voorleggen aan de verenigde vergadering is dat óók.

1. Klopt het dat het aangaan van overeenkomsten voor het invullen van de wettelijke taak schade aan waterstaatswerken door muskus- en beverratten te voorkomen een bevoegdheid van uw orgaan is?

2. Bent u van plan een overeenkomst te sluiten met de vijf andere waterschappen voor het muskusrattenbeheer in de jaren 2025 en daarna? Met andere woorden, wilt u de huidige overeenkomst verlengen? Indien ja, waarom?

In 2019 is de thans geldende overeenkomst gesloten. We zijn nagegaan of er destijds een rol weggelegd was voor de verenigde vergadering om te kunnen sturen op de strekking van de overeenkomst, maar die blijkt er volgens onze informatie niet te zijn geweest. Voor het beeld: in naburig waterschap Delfland is de verenigde vergadering wél om instemming gevraagd[1].

3. Hoe bent u van plan de verenigde vergadering te betrekken in de totstandkoming van eventuele toekomstige besluiten die u wenst te nemen in uw invulling van de taak schade aan waterstaatswerken door muskus- en beverratten te voorkomen? Bent u bijvoorbeeld van plan de verenigde vergadering om instemming te vragen of een wensen- en bedenkingenprocedure op te starten alvorens u besluit?

4. Bent u bereid het huidige samenwerkingsverband met de andere vijf waterschappen voor het tegengaan van schade aan waterstaatswerken te vervatten in een (bij voorkeur gemengde) gemeenschappelijke regeling, zodat de verenigde vergadering veel beter kan sturen op het beleid en de beleidsuitwerking van het voorkomen van schade? Indien nee, waarom niet?

In voornoemde overeenkomst, die van kosten voor gemene rekening, staat dat ons hoogheemraadschap opdraait voor 12,7 procent van de kosten van het muskusrattenbeheer in West- en Midden-Nederland. Het geld wordt overgemaakt aan Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, waar ‘bestrijdingsorganisatie’ Muskusrattenbeheer West- en Midden-Nederland (MRB WMNL) administratief is ondergebracht. Zij doet uiteindelijk het werk. We zijn benieuwd hoe het percentage van 12,7 zich vertaalt in daadwerkelijke kosten. Helaas biedt de financiële verslaglegging in de jaarstukken geen houvast, bijvoorbeeld in de verantwoording van het programma Veilige Dijken.

5. Wat betaalt het hoogheemraadschap gemiddeld jaarlijks voor het muskusrattenbeheer?

De huidige uitvoering van voornoemde wettelijke taak (‘voorkomen van schade aan waterstaatswerken door muskus- en beverratten) is bestrijding. Gelukkig zijn er progressieve geluiden in de waterschappen te horen die meer willen inzetten op preventie in plaats van bestrijding, waar het muskusrattenbeheer betreft. In het coalitieakkoord[2] van waterschap Amstel, Gooi en Vecht bijvoorbeeld staat het volgende over een wijziging in het plaatselijke muskusrattenbeheer:

“We zetten in op preventie van schade door muskusratten in plaats van bestrijden van muskusratten. Om die reden starten wij in 2024 een uitgebreide preventiepilot. De pilot voeren wij bij voorkeur uit samen met buurwaterschappen en/of in MRB-verband (Muskusrattenbeheer West- en Midden-Nederland). We nemen daarbij de meest recente wetenschappelijke inzichten mee. Onderdeel van de pilot zouden bijvoorbeeld kunnen zijn: dijkmonitoring, graafwering, vervanging van verdrinkingsvallen door vangmethoden die met minder dierenleed gepaard gaan en inrichten van vrijplaatsen. Voor de pilot nemen we een post op in de begrotingen met ingang van 2024.”

6. Bent u bereid in het samenwerkingsverband mee te doen met deze pilot? Indien nee, waarom niet?

Behalve inzetten op preventie in plaats van bestrijding is er nog een andere beweging gaande in de waterschappen, te weten het vervangen van vang- en dodingsmethoden die veel dierenleed berokkenen voor alternatieven die dat niet doen. Het gaat hier bijvoorbeeld over de verdrinkingsval, een vang- en dodingsmethode waarbij muskusratten een minutenlang doodsstrijd moeten voeren.

7. Hoe wordt ‘meer’ dierenwelzijn, niet alleen met betrekking tot preventie maar ook met betrekking tot vang- en dodingsmethoden die minder dierenleed betrokken, meegewogen in uw deliberatie over toekomstig muskusrattenbeheer in het beheersgebied van het hoogheemraadschap? Graag een uitvoerige uiteenzetting van al uw inzet op dit vlak.

In een schriftelijke mededeling[3] aan de verenigde vergadering blijkt het college het voorkomen van schade aan waterstaatswerken veroorzaakt door muskus- en beverratten gelijk te stellen aan muskusrattenbestrijding. Dit klopt niet, omdat er alternatieven voor bestrijding voorhanden zijn. Voornoemde overeenkomst tussen de zes waterschappen heeft het in geheel niet over muskus- en beverrattenbestrijding, maar over het voorkomen van schade. Dit doet vermoeden dat de woordkeuze van het college eigenstandig is gemaakt, temeer de Waterwet 23 november 2010 precies op dit punt is geamendeerd[4] om te voorkomen dat het voorkomen van schade gelijk wordt gesteld aan bestrijding. Het amendement heeft de formulering aangebracht in artikel 3.2a van de Waterwet die nu nog altijd van kracht is.

We vinden het verwarrend dat het college het middel van muskusrattenbestrijding verheft tot doel. Graag zien we dat het college het begrip van ‘muskus- en beverrattenbestrijding’ niet meer gebruikt om invulling van de wettelijke taak nader te duiden.

8. Bent u daartoe bereid?

Wij zien uw beantwoording met belangstelling tegemoet.

Met vriendelijke groet,

Jaap Rozema
Partij voor de Dieren

-

[1] https://delfland.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Document/4b13b1de-125e-485c-90b1-99300e6bbb7b?documentId=b418ba2f-4922-4c5f-84ec-02d1ae1a3144&agendaItemId=9802996c-99c5-428f-ad59-703892f5f662

[2] https://www.agv.nl/globalassets/agv-bestuurders/coalitieakkoord-agv-2023-2027-waterkracht.pdf

[3] In die mededeling staat: “De bestrijding is een wettelijke taak voor de waterschappen op basis van de Waterwet.” Bron: https://hhsk.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Document/8168cd26-e34d-44da-8e5d-c101d611ff6f?documentId=a75a5479-e118-4e14-b6f0-96d240b95f9e&agendaItemId=bf4212c9-f8d8-456c-aba3-ba0d7e42afe3

[4] https://www.tweedekamer.nl/downloads/document?id=2010D46114